Ông Bá đi Huế ba lần. Mỗi lần cách nhau mười mấy năm. Lần thứ nhất khi ấy ông còn là một thanh niên đầy nghị lực, đang học ở Nhật tranh thủ về nước tìm quê chỉ có ba ngày, hồi ấy đất nước chiến tranh việc đi lại cách trở. Còn lần cách đây hai mươi ngày ngoài ông ra còn có đứa cháu nội học xong lớp 11, nhân dịp nghỉ hè xin đi theo. Hai ông cháu dắt nhau đi tìm gốc gác nhà họ Vy mà trong trí nhớ láng máng hồi lên dăm bảy tuổi gì đó có một lần có một người già lắm đến cô nhi viện Tình Thương ở quận Một, thành phố Sài Gòn này nói với đứa trẻ “ông Bá” bây giờ rằng quê con ở miền Trung!.
Mấy năm lại đây ông Bá bị bệnh suy tim sức khỏe giảm sút lại là lúc ông khao khát trông đợi cái ngày gia tộc họ Vy mở rộng vòng tay đón nhận đứa con cùng huyết thống trở về cho đúng câu “lá rụng về cội”.
Cách thành phố Huế hơn hai trăm cây số có làng Mân có họ Vy. Hôm ông cháu đặt chân tới đây trời mưa.
“Mưa miền Trung hễ không thì thôi đã mưa mưa cho đã thèm mới chịu dứt”.
Câu nói tưởng như đùa của ông chủ nhà cùng họ Vy với ông Bá đúng thật. Mưa ba ngày liền những con đường vốn đã khiêm tốn nằm lọt thỏm vào giữa hai hàng tre, hàng tre nào cũng dày căn có nhiều gốc chặt lửng và có cây cao cây thấp ngả ngiêng ngả ngửa đan xen nhau, lá tre gió thổi rụng đầy đường...
Cưng (nick-neam của cháu nội ông Bá cũng là tên thường gọi) ở nhà không làm gì động đầu móng tay, hết mở tủ lạnh tìm cái gì ăn được - ăn cho đã - rồi chúi đầu vào bàn học. Đây là hai chuyện ông Bá giao cho Cưng phải làm và làm cho tốt. Cho nên ngoài học Giỏi, Cưng còn mập – trắng – giống như “cục bột” theo cách ghẹo của nhỏ Ny Ny cô em gái Cưng... Ấy vậy mà suốt gần nửa buổi sáng lội quanh lội quẩn trong làng nầy Cưng không suy suyễn gì cũng lạ! Nhìn dáng bộ tay xách túi xách chân đi thoăn thoắt miệng nhâm nhẩm hát bài hát Quê hương nhạc sĩ Giáp Văn Thạch phổ thơ Đỗ Trung Quân. “Quê hương mỗi người chỉ một như là chỉ một mẹ thôi!”... Ông Bá thấy đứa cháu đi theo ông mà như thế này bụng mừng lắm nhưng nghĩ lại buồn buồn khi nghe cháu hát... Ai cũng có mẹ điều chắc chắn và ai cũng có nơi chôn nhau cắt rốn cũng lại là điều nhất định chắc chắn mà ông Bá giờ chưa có cả hai!!!
Gần trưa trời tạnh mưa xóm quê bừng sáng trong màu nắng. Ngôi nhà ông và đứa cháu nội xin tá túc qua trưa được chủ nhà xây theo kiểu cổ. Cột tròn khung gỗ xuyên, trính, vi kèo, rường đều được chạm trỗ, hoa văn tinh xảo, chính xác, kỳ công, chẳng tìm đâu ra khe hở trong các mối ráp nối, mái nhà lợp ngói âm dương, vách xi măng, ngoài ba gian còn có hai chái, hiên trước cũng như cái chái mới trông bên ngoài hơi luộm thuộm vô trong ngăn nắp gọn gàng. Gian giữa chủ nhà thờ ông bà, hai gian hai bên sắp đặt mỗi bên nào gường, nào tủ... Cái tủ sách đầy sách chữ nho, chữ ta để thứ tự trên từng ngăn một có ghi chữ nhỏ nhỏ trên miếng giấy nhỏ hình chữ nhật dán vào gáy sách – chắc là để dễ tìm khi cần đọc, tìm kiếm điều gì đó trong sách – vừa quan sát tôi vừa nghĩ bụng như vậy.
Ở gian giữa nơi tôi được ông mời ngồi, chiếm vị trí đẹp và thoáng nhất, đặt bộ phản ván gỗ mít ghép ba tấm. Thấy tôi hết dùng tay mân mê tấm ván vàng óng láng bóng tựa tấm kiếng soi mặt được lại lom khom dòm ngó kỹ bộ ngựa kê tấm phản có chân được tiện đẽo thật đẹp, ông chủ nhà nói:
“Mời anh và cháu uống nước trà!”.
“Dạ!”.
Tôi “Dạ!” và leo lên bộ phản ngồi sắp bằng giống hệt chủ nhà.
“Mời anh uống trà!”.
Tôi mời lại trước khi bưng chén nước trà mới nhìn thấy đã ngon chứ đừng nói gì được uống! Uống xong một ngụm, lặng im nghe mùi hương trà và vị trà đang thấm vào người tạo nên sự thư thái lạ.
Ông chủ nhà cũng vậy - tôi hay lấy mình nghĩ người! - ông nói trà của thằng con trai ở phố Huế gởi về đó!
Đang trò chuyện việc làng việc xóm ở đây một hay, có một cô con gái tới, bằng cử chỉ hết sức trân trọng cô nói:
“Cha con biểu con mời thầy Hai xế sang nhà cha con chơi bàn việc họ”
Thầy Hai gật đầu suy nghĩ điều gì đó một lát mới nói:
“Trúng đó nói với cha, ông qua mà có ông bạn của ông nữa hỉ!”
Nghe xong cô xin phép tôi và thầy Hai đi về. Bà chủ nhà ở trong nhà ngang nói lớn giọng đất Cố đô nên cũng nhỏ nhẹ:
“O Vân đó hỉ! Ở lại chơi giúp bà, cái ni xíu”.
Cô Vân quay lại đi vô nhà ngang.
Rót thêm lượt trà, mời uống cạn chén thầy Hai khà khà ra vẻ thoả thích rồi nói:
“Anh về gặp dịp rồi!”.
Hơn nửa tiếng đồng hồ nói chuyện nói trò với nhau giữa tôi và thầy Hai hình như không còn khoảng cách gì. Điều thứ nhất ông nói ở đây họ Vy của anh và tôi đông lắm. Thứ hai ông cho biết mùng sáu tới họ ở đây tế lễ Giỗ Tổ. Nghe xong lòng tôi dâng lên biết bao niềm vui buồn lẫn lộn khó tả...
Cưng từ lúc vô nhà thầy Hai tới giờ cặp đôi liền với đứa cháu nội của thầy Hai như hai anh em ở xa nhau lâu ngày gặp lại. Hai đứa chụm đầu vào màng hình vi tính xem báo mạng. Tôi biết Cưng đã tỷ lắm lắm vì ở nhà nó với cái laptop tựa “vợ chồng” được cái chỉ đọc báo và xử dụng mạng internet cho học toán, học ngoại ngữ...
Không như thiên hạ vùi đầu vào game mà game đánh đấm bạo lực và sex sót gì đó đến lú lẩn cả người học hành chẳng ra gì! Thầy Hai nói mới có mạng nhờ cái chi 3G đó!
Bà thầy Hai từ nhà ngang lên nhà trên cất tiếng chào tôi và mời:
“Đã mười một giờ rưỡi rồi xin mời quý anh đi ăn cơm”.
Cái này hơi lạ. Hai vợ chồng thầy Hai nay tuổi đã trên bảy lăm rồi mà cách xưng hô ngọt xợt mía lùi! Biết tôi ngờ ngợ chuyện này thầy Hai vừa nói nhắc lại mời tôi đi ăn cơm vừa giảng giải:
“Nếp nhà tôi lâu rồi tôn ty trật tự, lễ giáo gia phong... mình là thầy thuốc mà! Hàng ngày tiếp xúc nhiều tầng lớp người trong xã hội mình trở thành “Người của công chúng” nên phải giữ lời ăn tiếng nói... bà thầy Hai tôi gọi miết thành quen rồi. Giờ ai bảo thay từ anh, từ thầy ra từ ông trống lổng... hoặc từ “ông nội mấy đứa”... có cho vàng chắc nói để lấy vàng chứ ngượng miệng lắm!” Thầy Hai nói pha trò cười vui.
Qua bữa cơm trưa tôi và thầy Hai trở lại bộ phản tâm sự tiếp, Cưng nói “Hai ngày rồi con mới ăn bữa cơm bà nội nấu ngon, trong không khí gia đình vui quá!”. Cưng nói như thể người lớn!
Bé Ny Ny nhận được mail của Cưng trả lời:
“Anh sướng nghe. Ở nhà mấy hôm nay có mình em buồn quá mà à tại sao em mơ thấy ông nội và anh tìm được nhà mình rồi. Nhà kiểu xưa đẹp và ngăn nắp. Bà nội cô của mình tóc bạc phơ giống y chang tóc ông nội, cung cách đi đứng nói cười cũng chẳng sai chút nào. Em nói với bà nội và ba má chuyến đi sau nhất định em và ba má sẽ đi...
Ở nhà thầy Hai có mạng hãy anh thế là trên Giỏi chớ ai nói Tiên Tiến!”.
Hết mail.
Nhà thờ họ Vy xây dựa lưng vào dãy đồi thâm thấp, mặt tiền hướng hướng nam nhìn ra cánh đồng lúa đang làm đòng đòng mơn mỡn, xa hơn một chút có dòng sông nước trong vắt, con đường lên nhà thờ họ chạy dọc bờ sông băng qua cánh đồng hai bên đường trồng hai hàng cây sưa mùa hè ra bông vàng đẹp. Sau mới biết do thích ở nền nhà xưa của ông cha để lại nên thầy Hai làm nhà ra ngoài quy hoạch khu dân cư, chứ ở khu vực này nhà cửa vườn tược của người dân xây dựng khá bề thế và kiểu mới. Có nhiều ngôi nhà tầng như ở phố. Đường sá cái nhựa cái bê tông khép kín quang đãng.
Ông hương Hớn, trưởng họ tiếp ông cháu tôi quá niềm nở ngay tại thềm nhà thờ họ rồi nắm tay tôi dắt vô bên trong. Lần đầu tiên tôi có cảm giác này nên không biết nói sao cho đúng. Ông Bá nói trong bụng mà y như đang kể lại với bà Bá đang ở nhà.
Đẹp. Uy nghiêm. Và...
Chỉ mới có bảy giờ rưỡi mà bà con tề tựu đông đủ, khoảng sân trước nhà thờ được làm rạp treo cờ cổ trang hoàng tươm tất. Con cháu nội ngoại tới đây ai cũng tay bắt mặt mừng, có nhiều người còn ôm nhau mừng thắm thiết. Trên một chục chiếc xe con bảng số trắng đậu san sát ở miếng đất trống phía tây nhà thờ. Đó là chưa kể xe bảng số xanh để ở đâu đó chứ không chạy tới đây. Ông Bá gật gật đầu tỏ vẻ hài lòng, họ mình ngày khấm khá lên ngoài tế lễ như hôm nay trang trọng thể hiện “Uống nước nhớ nguồn”, “Chim có tổ người có tông”, họ còn có quỹ tương tế giúp đỡ nhau phát triển kinh tế xây nhà xây cửa và quỹ khuyến học khen thưởng hỗ trợ con cháu học hành... Chỉ từ khi có quỹ khuyến học tới nay hơn mười lăm năm, trong họ có thêm hai tiến sĩ, ba thạc sĩ chính quy hẵn hoi.
Đứng lặng người nghe tiếng trống chầu lễ rộn ràng và giọng thanh bân của một trung niên con cháu trong họ đọc bài văn tế súc tích, ông Bá muốn khóc thật to. Nếu không có hai lần đi trước qua nhiều vùng miền trên đất thành kinh xa xưa này cố tìm kiếm gốc tích thì làm sao có ngày hôm nay. Nhất là lần này manh mối của ông Bá được hé mở rõ ràng. Người mà ông Bá nhớ láng máng là cô ruột của ông lúc ấy có ý định nhận đứa trẻ “ông Bá” về nuôi dưỡng sau hơn dăm bảy năm ở cô nhi viện sau một tai nạn xe thảm khốc, gia đình chỉ còn mỗi “ông Bá” còn sống sót. Việc đang tính thì cuộc kháng chiến chống Pháp diễn ra cơ sở nuôi trẻ mồ côi do một người Nhật tài trợ đưa hết trẻ về nước nuôi dưỡng. Ông Bá ở Nhật đến năm bảy lăm hồi hương.
Ông Bá đọc quyển gia phả nhà họ Vy có ghi một đoạn nhà ông với tất cả sự thương tiếc. Nước mắt ông Bá giờ đang lăn dài trên hai má nhăn nheo.
Anh Thêm người kể chuyện đang là thầy thuốc “gia đình” của ông Bá, nói:
“Bệnh tim của ổng là do nỗi khắc khoải đau đáu trong lòng từ lâu ước mong tìm cho ra quê cha đất tổ mà cảm thấy như thế chứ không thật bệnh. Khi tinh thần thoải mái nhất là sau khi tìm lại được gốc gác của mình ông trở nên hoạt bát khỏe lên trông thấy”.
Anh tâm sự:
“Không ai xa quê lại quên gia đình tộc họ và quê hương được. Nhưng...”.
Nói đến đoạn này anh Thêm xúc động lắm! Vì khi ấy môi anh mấp máy nhiều lần nới nói tròn câu tròn ý.
“Nhưng còn điều kiện hoàn cảnh... Có người có tiền thì tuổi cao sức yếu chịu! Có người gặp năm làm ăn thất bát có muốn “lực bất tòng tâm”. Rồi còn nhà cửa, công việc... Ở phố lễ, Tết có khi lại là dịp “ăn nên làm ra” chứ không để đi chơi!”.
Uống thêm một cử trà “đặt biệt” anh Thêm mang về từ Sài Gòn, lòng tôi thanh thản hơn.
Giờ này chắc ông Bá đang vui vẻ kể lại chuyến đi theo ông nói “Lỡ nay mai có ra đi... cũng đã có chốn về!”./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét